Czym jest przemoc?
Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w domowej z dnia 29 lipca 2005 r., przemoc domową należy rozumieć jako, „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności: narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia, naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę, ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej, istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej”.
Przemoc domowa:
- jest zjawiskiem wynikającym z działania człowieka – działanie lub zaniechanie działań jest dokonywane przez jednego członka rodziny przeciwko pozostałym,
- jest procesem, gdyż nie pojawia się znienacka i tworzy cykle,
- ma tendencje do powtarzania się i rzadko jest jednorazowym epizodem,
- jest intencjonalna – zmierza do osiągnięcia jakiegoś celu,
- wykorzystuje przewagę sił, uniemożliwiając samoobronę i opiera się na władzy i kontroli, dominacji i uległości,
- narusza prawa i dobra osobiste krzywdzonego członka rodziny,
- powoduje szkody i cierpienie u osób, których dotyka.
Rodzaje i typy przemocy:
Wyróżnia się następujące formy:
- Przemoc fizyczna – nazywana również gorącą, to każde agresywne zachowanie polegające na użyciu siły i prowadzące do naruszenia nietykalności cielesnej, nieprzypadkowych urazów, zranień, stłuczeń, złamań czy zasinień (m.in.: popychanie, obezwładnianie, szarpanie, policzkowanie, uderzanie pięścią, kopanie, duszenie, rzucanie przedmiotami, użycie przedmiotów lub narzędzi niebezpiecznych, mogących spowodować utratę zdrowia lub życia).
- Przemoc psychiczna – nazywana również zimną, to umyślne agresywne działania, wykorzystujące nie tyle siłę fizyczną lecz mechanizmy psychologiczne, powodujące zachwianie u ofiary pozytywnego obrazu własnej osoby, obniżenie u niej poczucia własnej wartości, pojawienie się stanów lękowych i nerwicowych. Zachowania sprawcy mają na ogół charakter poniżający lub budzący poczucie zagrożenia i wywołują emocjonalny ból lub cierpienie (m.in.: wyśmiewanie, wyzywanie, krytyka, groźby, kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami).
Przemoc ekonomiczna – przejawia się w uniemożliwieniu dostępu do rodzinnych środków finansowych, prowadząc do całkowitego finansowego uzależnienia ofiary od sprawcy
- (np. odbieranie zarobionych pieniędzy, niezaspokajanie materialnych potrzeb rodziny, uniemożliwianie podjęcia pracy).
- Przemoc seksualna – wymuszenie pożycia seksualnego lub nieakceptowanych i niechcianych przez ofiarę praktyk seksualnych w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy (np. sprawca stosuje przemoc grozi użyciem przemocy, żeby zmusić ofiarę do stosunku, może zostać skazany za gwałt).
- Przemoc za pomocą środków komunikacji elektronicznej – to zachowania wykorzystujące środki komunikacji elektronicznej na odległość do zastraszania, nękania, prześladowanie, kontrolowania osoby doznającej przemocy. Przykłady cyberprzemocy obejmują obraźliwe i krzywdzące wiadomości SMS, e-mail, rozsyłanie ośmieszających , kompromitujących informacji, zdjęć, filmów czy komentarzy za pośrednictwem portali społecznościowych. Podszywanie się w sieci pod kogoś wbrew jego woli.
- Zaniedbanie –stan ciągłego niezaspokajania podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych osób zależnych
Cykle przemocy:
Aby móc lepiej zrozumieć dlaczego osobom doznającym przemocy tak trudno zmienić swoją sytuację, ważne jest przyjrzenie się specyfice relacji między osobą stosującą przemoc a ofiarą. Zdecydowana większość osób nie doświadcza przemocy w sposób ciągły, gdyż przemoc ma tendencję do powtarzania się według określonej, zauważalnej prawidłowości. Istnienie tych cykli pozwala także lepiej wyjaśnić proces wiktymizacji osób doznających przemocy, a także pojawiający się w ich zachowaniu syndrom wyuczonej bezradności.
W cyklu przemocy występują trzy niezależne fazy, zmienne pod względem swej intensywności i czasu trwania:
1) faza narastającego napięcia – jest to początek cyklu, który charakteryzuje się wzrostem napięcia i natężeniem sytuacji konfliktowych,
2) faza ostrej, gwałtownej przemocy – to druga faza; w której następuje wybuch gniewu i wyładowanie agresji; agresja w tej fazie może być zagrażająca dla zdrowia i życia ofiary, moment zakończenia aktu przemocy zależy wyłącznie od sprawcy i nie ma żadnego związku z zachowaniem ofiary (sygnały jej bólu i cierpienia nie wyciszają agresji),
3) faza „miodowego miesiąca” – to trzecia faza w czasie, w trakcie której sprawca wyraża swoją skruchę, okazuje żal, obiecuje, że już nigdy więcej nie skrzywdzi ofiary lub po prostu zachowuje się tak jak gdyby przemoc nigdy nie miała miejsca; faza ta jest przemijająca i bez specjalistycznej pomocy kończy się nawrotem przemocy spowodowanym ponownym wzrostem napięcia u sprawcy.
Faza „miodowego miesiąca” zatrzymuje ofiarę w sytuacji przemocy, bo łatwo pod jej wpływem zapomnieć o koszmarze pozostałych dwóch faz. Prawdziwe zagrożenie, jakie niesie ze sobą ta faza jest związane z tym, że przemoc w następnym cyklu zazwyczaj jest gwałtowniejsza i za każdym razem narasta. Jeśli już raz doszło do użycia przemocy, będzie ona się powtarzać dopóki nie zostanie przerwana, najczęściej przez interwencję z zewnątrz.
Gdzie szukać pomocy?
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy Domowej „ Niebieska Linia” – prowadzone na zlecenie Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom przez Stowarzyszanie na rzecz Przeciwdziałania Przemocy Domowej „ Niebieska Linia” :
- Telefon dla Osób Doznających Przemocy Domowej - 800 120 002, bezpłatny dla osób dzwoniących i czynny cała dobę przez 7 dni w tygodniu;
- Telefoniczne dyżury prawników (22)666 28 50 I wt. W godz. 17:00- 21:00, 800 120 002 śr. w godz. 18:00-22:00, prawnicy udzielają informacji na temat przepisów prawa i procedur związanych przeciwdziałaniem przemocy domowej.
- Porady e- mailowe: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Strona internetowa: niebieskalinia.info
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy Domowej „ Niebieska Linia” Instytut Psychologii Zdrowia PTP:
- Poradnia telefoniczna (22) 668 70 00 dla wszystkich osób pokrzywdzonych przestępstwem działa cała dobę przez 7 dni w tygodniu
- Kryzysowy telefon Zaufania – 116 123 dla osób dorosłych, bezpłatny i czynny przez całą dobę 7 dni w tygodniu
- Adres e- mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Strona internetowa: niebieskalinia.pl
Policyjny Telefon Zaufania ds. Przeciwdziałania przemocy w Rodzinie
- 800 120 226 , bezpłatny i czynny pon.- pt. w godz. 9:30- 15:30
Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym
- 800 702 222, bezpłatny i czynny całą dobę przez 7 dni w tygodniu
Telefon dla Kobiet Doświadczających Przemocy Fundacji Feminoteka
- 888 88 33 88, czynny pon.-pt. w godz. 11:00- 19:00, opłata za połączenie jest zgodna z taryfą operatora osoby dzwoniącej